Coachbuilding komt bijna niet meer voor dezer dagen, wat jammer is, want het is niet alleen een vorm van effectieve kennisoverdracht maar ook van out of the box denken. Lamborghini gaf Zagato groen licht om deze one-off coachbuild te maken.

Het Nederlandse woord voor coachbuilder is carrosseriebouwer, die sterk aan de basis van auto designen hebben meegewerkt. Want de eerste voertuigen werden nog niet in fabrieken ontwikkeld, met aparte engineer en design afdelingen. Maar in garages, schuren of zelfs in woonkamers. Door ambachtslieden die precies wisten hoe ze het metaal moesten kloppen om er een mooi koetswerk van te maken.  De geschiedenis van het beroep gaat veel verder terug in de tijd onder de namen: wainright, cartwright, coachwright (1587) en coachmaker(1599). Het woord Coachbuilders werd “pas” in 1794 geregistreerd. Maar we gaan het nu niet over koetsen en paarden hebben, maar over de automobile.

Kort door de bocht gezegd maakt een coachbuilder enkel de carrosserie voor een andere fabrikant, die het chassis aanlevert waarop de carrosserie moet komen te staan en de fabrikant assembleert de rest van de auto. In 1910 bijvoorbeeld bouwde de carrosseriebouwer Fisher Body alle gesloten carrosserieën voor Cadillac. Het unieke aan dit concept is dat er op het chassis van één model meerdere carrosserieën gebouwd werden al dan niet door verschillende carrosseriebouwers. Wat een zeer grote diversiteit bracht aan varianten op één enkel model. In vergelijking met het heden, nu elke fabrikant zijn eigen design afdeling heeft zie je eerder meerdere modellen als meerdere varianten.     

Maar in de jaren 20 kelderde het aantal coachbuilders voor auto’s al door de opkomst van de zogenaamde unibody’s (waarbij chassis en carrosserie direct samen werden gevoegd/ontwikkeld) en later de monocoque, in het Nederlands: zelfdragende carrosserie. Velen moesten sluiten, werden overgekocht door autofabrikanten of veranderde hun core-business naar andere activiteiten.  

Zo evolueerde bekende coachbuilders als Zagato, Frua, Bertone, Pininfarina naar design/ steilingshuizen of ontwierpen enkel de carrosserie voor serie productie:  Karmann, Bertone, Vignale, Pininfarina. En sommige specializeerde zich juist in onderdelen voor serieproductie zoals dakconstructies voor autofabrikanten:  Karmann en Heuliez of gingen aftermarket onderdelen ontwerpen zoals Giannini en anderen. 

Dat betekende echter niet dat coachbuilding helemaal verdwenen is. Ook na de Tweede Wereldoorlog werden coachbuilders nog regelmatig betrokken bij het ontwerpen van auto’s. Denk aan Karmann en Ghia bij Volkswagen, Zagato, Pininfarina en Bertone bij Italiaanse en Engelse automerken als Ferrari, Lamborghini, Alfa Romeo, Aston Martin, als ook Amerikaanse merken als Ford, Cadillac en vele anderen.     

Maar autofabrikanten zaten ook niet stil en haalde steeds meer kennis zelf in huis, zo werden er zelfs werknemers van grote designhuizen een baan aangeboden als designers bij grote autofabrikanten.  Waardoor de invloed van coachbuilders steeds kleiner werd en er tegenwoordig enkel nog beroep op wordt gedaan bij speciale projecten.

Lamborghini 5-95 Zagato one-off
Zo gaf de Zwitserse autoverzamelaar Albert Spiess het Italiaanse designhuis Zagato de opdracht om een zeer speciale Lamborghini te bouwen. Zagato vroeg goedkeuring aan Lamborghini en het project kreeg groen licht. Deze bijzondere one-off Lamborghini 5-95 Zagato is het resultaat. Zagato greep deze kans meteen aan om hun 95-jarig bestaan te vieren. Deze zeer bijzondere auto maakte zijn debuut op het Concorso d’Eleganza Villa d’Este aan het Italiaanse Comomeer afgelopen weekend.    

Deze one-off is gebouwd op het platform van de Lamborghini Gallardo LP570-4, omdat dit project al van start was gegaan voor de lancering van de nieuwe Huracán LP610-4. De complete aandrijflijn werd behouden, maar van het originele exterieur design is weinig meer te herkennen. De 5-95 Zagato kent enkele typische Zagato stijlkenmerken, zoals het double bubble dak, ronde achterlichten die we ook al op de Aston Martin V12 Zagato zagen en typische eigentijdse lijnen.

Lamborhini en Zagato zijn geen onbekende van elkaar en hun eerste samenwerking is al 50 jaar geleden zelfs. Met de Lamborghini 3500 GTZ. Daarna verschenen onder meer de Lamborghini  Zagato Raptor en Lamborghini Canto op het toneel. Ook de Lamborghini LM003 Borneo uit 1997 werd door Zagato gebouwd.

En ook Spiess is geen onbekende klant van Zagato, in zijn garage staan namelijk al verschillende Zagato’s, zoals; een Aston Martin V8 Zagato en V12 Zagato maar ook Alfa Romeo’s als de S.Z en R.Z. Nu komt daar deze Lamborghini 5-95 Zagato ook nog bij. Dit maakt zijn garage niet enkel uniek maar ook zeer kostbaar, want deze auto’s zijn zeer gewild bij verzamelaars en gaan dus voor hoge bedragen onder de hamer.
{gallery}galleries/artikelen/2014/2014-05-26/Lamborghini-5-95-Zagato{/gallery}